We spraken met Jan Fasen, directievoorzitter van het Mundium college in Roermond. In 2014 stond hij aan de wieg van Agora, de realisatie van een compleet ander onderwijsconcept. Hier geen differentiatie naar leeftijd of niveau, geen roosters, geen klassen en geen vakken. Ook dit concept past binnen de Nederlandse regelgeving. Wat maakt dat Jan Fasen de huidige onderwijsknelpunten onderkent, en ook nog in staat is met een passende oplossing te komen?
Dure plicht
Zoals hij zelf zegt: “als je op de plek zit om invloed uit te oefenen, dan is het je dure plicht om daar ook gehoor aan te geven en problemen structureel op te lossen, voorbij de middenmaat en voorbij beperkingen. In een school gaat het slechts om de leerling en de leraar. Elke leerling kan en wil leren. Leraren hebben er ooit bewust voor gekozen om aan die groei van leerlingen een bijdrage te leveren. Beige moeten centraal staan in school. Al de rest hoort daar ondersteunend aan te zijn”. Hij ziet het als zijn verantwoordelijkheid om een omgeving te creëren waarin kinderen zich maximaal kunnen ontwikkelen zodat ze hun, nu nog onbekende toekomst, straks zelf kunnen vormgeven: de leerling in de bestuurdersstoel en de leraar als bijrijder, met dubbele bediening maar alleen voor als dat nodig is. De leraar doet ertoe door de 2e oefenplek te creëren waar we de toekomst beïnvloeden, naast thuis. Jan zorgt ervoor dat leraren in hun kracht kunnen zijn en het goed kunnen hebben.
Resultaat
De manier waarop hij dit realiseert is door zelf een gefocuste visie te hebben, medewerkers met die visie te verleiden en helder aan te geven wat hij niet wil. Dat laatste geeft ruimte. Hoe we die visie vervolgens realiseren doen we samen met de leraren. Het resultaat is verbluffend. In 2014 is dit nieuwe concept onder de naam Agora gestart: leerlingen vinden goed hun weg, leerkrachten werken er met veel plezier en integratie met de samenleving in de breedste zin heeft vorm gekregen, kinderen van nu nog tussen de 12 en 15 brengen meer tijd door buiten school dan in school gedurende hun ontwikkelproces. Geen lesboeken, maar de wereld is het curriculum. Om die wereld behapbaar te maken begeven de leerlingen zich afwisselend in vijf Agorawerelden: spiritueel, wetenschappelijk, kunstzinnig, maatschappelijk en sociaal ethisch. En ze hebben het vertrouwen van de onderwijsinspectie.
Het echte vraagstuk en het kantelpunt
Rode draad in het verhaal van Jan is de motivatie om bij te dragen aan het echte vraagstuk: help kinderen zich zo te ontwikkelen zodat ze de toekomst zelf kunnen gaan vormgeven. Voorbij kansongelijkheid en voorbij systemen die niet meer functioneel zijn, Hij zoekt geen lapmiddel maar houdt zijn visie scherp voor ogen en heeft het lef om het huidige systeem volledig opzij te schuiven en niet de consensus te zoeken: wie als medewerker mee wil gaat mee, zo niet, ook goed maar dan wel nieuwsgierig blijven.
Volgens Jan Fasen is het aan ons als leiders om zelf het verschil te maken is: “als leider ben je aan zet, heb het lef om centraal te stellen waar het echt om gaat en wees veel dwarser en recalcitranter bij het realiseren van die visie, voorbij middelmatigheid. Gezag haal je uit wat je doet.”
Wetenswaardig
Het Mundium College is er voor alle leerlingen in de regio Roermond en bestaat uit Lyceum Schöndeln, Niekée, Mavo Roermond, NT2 Mundium en Agora. Bij deze laatste zien ze het advies van de basisschool als uitstroom- i.p.v. instroomniveau. Alle leerlingen werken gezamenlijk aan hun eigen ontwikkeling. Agora lijkt wel de R&D afdeling van het Mundium college, waar overigens zeer onderbouwd en doordacht een compleet ander systeem is opgezet. Zie hier een korte uitleg van het Agora college in een verhelderende animatie van nog geen 5 minuten: http://www.agoraroermond.nl/onderwijs-maar-dan-anders/.
Marjanke Edeling van Partners in Leiderschap sprak met Jan Fasen. Wij zijn nieuwsgierig naar mensen die realiseren waar ze voor staan, zij zijn een fantastisch voorbeeld en inspiratiebron voor ons allemaal: heb het lef om de realiteit onder ogen te zien (1e stap naar Accountability), eigen het je toe (stap 2), vraag jezelf constant de vraag “wat kan IK anders doen” (stap 3) en doe wat je je voorgenomen hebt (stap 4). Maak je visie tot nieuwe realiteit, dat is wat volgens ons nodig is in onze samenleving, niet altijd makkelijk is maar dat is wel hoe we uiteindelijk onze toekomst creëren, voorbij de beperkingen van nu.
4 stappen naar Accountability
Marjanke Edeling, najaar 2016
