Sanquin is een not-for-profit organisatie die verantwoordelijk is voor de bloedvoorziening in Nederland, en daaraan gerelateerde diagnostiek en wetenschappelijke ontwikkelingen en opleidingen. Naast deze (actuele) publieke taak produceerde Sanquin destijds ook geneesmiddelen uit plasma. Sanquin Plasma Producten B.V. (SPP) was de commerciële divisie binnen Sanquin die zulke geneesmiddelen produceerde en op het hoogtepunt meer dan €250 mln omzet realiseerde – een substantieel deel van het totaal van Sanquin-.
SPP beschikte over productielocaties in Amsterdam en Brussel (CAF), en werd aangestuurd door een gezamenlijke directie. Binnen de divisie werkten circa 750 medewerkers verspreid over zeven functionele afdelingen. [Note: in 2021 is SPP verkocht aan een consortium van internationale investeerders en verder gegaan onder de naam Prothya Biosolutions]
De uitdaging
Tussen 2013 en 2014 ontving SPP twee waarschuwingsbrieven van de Amerikaanse toezichthouder FDA. Deze brieven brachten de groeimogelijkheden van SPP op de Amerikaanse markt in gevaar. Hoewel correctieve maatregelen werden genomen, verliep de voortgang traag. De directie onderkende dat structurele aanpassingen niet voldoende waren. Er was behoefte aan een fundamentele cultuurverandering om duurzame compliance en performanceverbetering te realiseren.
Specifiek werd geconstateerd dat:
- Accountability onvoldoende geborgd was in de organisatie.
- Besluitvorming te informeel en versnipperd verliep.
- De focus te veel lag op R&D en te weinig op operationele excellentie en commerciële discipline.
Onze aanpak
Ownpower werd gevraagd om een cultuurprogramma te ontwerpen en begeleiden dat enerzijds bijdraagt aan het realiseren van de kernresultaten (zoals FDA-compliance), en anderzijds een blijvende gedragsverandering in gang zet.
Het programma was gebaseerd op het gedachtegoed van “Change the Culture, Change the Game” en opgebouwd rond de Resultatenpiramide. Hierbij werd voortgebouwd op wat al werkte binnen SPP en gebruikgemaakt van bewezen cultuurveranderingsmethoden. Het traject bestond uit vier opeenvolgende fasen:
Fase 1: Voorbereiden
- Visie & strategie verhelderd, kernresultaten gedefinieerd.
- Uitgebreide cultuurdiagnose (interviews & online assessments).
- Managementteam kick-off met vaststelling van de gewenste culturele overtuigingen.
- 2-daagse workshop met leiderschapsteam voor formulering en internalisering van deze overtuigingen.
- Opleiding en certificering van interne facilitators om cultuurverandering te borgen.
Fase 2: Trainen (mei – december 2016)
- Alle 750 medewerkers namen deel aan een ééndaagse workshop rond de culturele overtuigingen.
- Workshops werden gefaciliteerd door interne facilitators, ondersteund door Ownpower.
- Cultuurterminologie en -tools werden breed geïntroduceerd en gekoppeld aan het dagelijkse werk.
Fase 3: Vasthouden (vanaf januari 2017)
- Alle teams volgden sessies onder leiding van hun eigen teamleider om de cultuurtools toe te passen in vergaderingen, besluitvorming en samenwerking.
- Managementteam kreeg coaching, integratiesessies (9 in totaal) en individuele executive coaching.
- SPP kreeg toegang tot een online leeromgeving met alle materialen voor 3 jaar.
- Cultuur werd geïntegreerd in T&O, communicatie, beloning en performance management.
Fase 4: Volhouden (‘On the Move’, vanaf mei 2019)
- Via ‘action learning’ werd de kloof tussen middenmanagement en werkvloer aangepakt.
- Bestaande initiatieven werden opnieuw vormgegeven vanuit de cultuurprincipes.
- Focus op cross-functionele samenwerking, eigenaarschap in de lijn, en praktische toepassing van cultuurtools zoals Opex en Lean.
Resultaten
Het cultuurprogramma heeft significante en aantoonbare impact gehad op zowel gedrag als prestatie:
- Kernresultaten zijn grotendeels gerealiseerd:
- Compliance / Inspection Readiness: van 42% (2016) naar 69% (2018)
- Delivery / Budgetadherentie: van 58% (2016) naar 80% (2018)
- Operating Cashflow: van €12 mln (2016) naar €42 mln (2018)
- Heldere en breed gedragen culturele overtuigingen
- 750 medewerkers en 17 facilitators getraind
- 17 gecertificeerde interne facilitators actief binnen SPP
- Cultuur verankerd in processen, overlegstructuren en leiderschapspraktijken
- Leiderschap op alle niveaus getraind in het sturen op cultuurverandering
Conclusie
De samenwerking tussen SPP en Ownpower heeft geleid tot een structurele cultuurverandering die niet alleen bijdroeg aan FDA-compliance, maar ook de operationele effectiviteit, financiële resultaten en samenwerking binnen de organisatie versterkte. De sleutel tot succes was het combineren van evidence-based verandermethodieken met eigenaarschap binnen de lijn. Accountability is niet langer een abstract begrip, maar een tastbaar onderdeel van het dagelijks handelen binnen SPP.
